Kırmızı kemik iliği, ilik kemik boşluklarını dolduran, yumuşak ve damar bakımından zengin bir dokudur. İçeriğinde yağ, su, alyuvar ve akyuvarlar bulunur. Kemik iliği, süngere benzeyen bir dokuya sahiptir ve bu süngerimsi doku, insan vücudunun %4'lük bir alanını kaplamaktadır. Kemik iliğinin en önemli görevi, vücuttaki kan hücrelerinin yapımını sağlamaktır. İnsan vücudu için bu kadar önem arz eden bir doku olan kemik iliği, herhangi bir nedenle işlevini yerine getiremediğinde veya kaybedildiğinde ölümcül hastalıklar ortaya çıkmaktadır ve bu hastalıklardan en önemlisi de lösemidir. İnsan vücudunda iki tip kemik iliği bulunmaktadır. Biz burada kırmızı kemik iliğini inceleyeceğiz.

Bir insanın anne karnındaki hayatına başladığı andan itibaren vücut için gerekli olan kan yapımı üç yerde başlar. Kan yapımının başladığı yerler karaciğer, dalak ve kemik iliğidir. Doğum gerçekleştikten sonraki birkaç ay içerisinde karaciğer ve dalaktaki kan yapımı azalarak durur. Bundan sonraki süreçte kan yapımı tamamen kemik iliğinin görevi haline gelir. Kişinin büyümesi ile ilerleyen yıllarda, kemik iliğinin miktarında azalmalar meydana gelir. Erişkin bir bireydeki kırmızı ilik, uzun kemiklerin uç kısımlarında, kalça kemiği, göğüs kemiği ve kafa kemikleri gibi yassı kemiklerin süngersi dokusu içinde yer alır. Bir insan vücudunda kırmızı kemik iliği %3-6 arasında hacim ihtiva eder. Bir saniyelik zaman diliminde yaklaşık 2.5 milyon alyuvar ve 50 bin civarında akyuvar, kemik iliğinden kana aktarılır.

Bir insan dünyaya geldiğinde, tüm kemik ilikleri kırmızı kemik iliğinden oluşur. Sarı ilik oranı zamanla artar. Yani bir insan vücudunda yaklaşık 2.6 kilogram kemik iliği bulunur. Herhangi bir kaza veya yaralanma neticesinde kan kaybı ortaya çıkarsa, vücut otomatik olarak tüm sarı ilikleri kırmızı kemik iliğine dönüştürerek kan üretimini hızlandıracak bir yapıya sahiptir.

Kırmızı kemik iliğinin asıl görevi, kan hücrelerini oluşturarak yaşamsal fonksiyonların devam ettirilmesidir. Yani alyuvar ve akyuvar trombositlerinin üretilmesi görevi kırmızı kemik iliğine aittir. Kırmızı kemik iliği genellikle "myeloid" doku bakımından daha zengin olan genç kemiklerin içinde bulunur. Bu nedenle, yaşın ilerlemesi ile kırmızı kan iliklerinde azalma görülür. Yaşla birlikte kırmızı kan iliklerindeki azalmanın nedeni, vücut hareketlerinin zamanla kısıtlanarak kan ihtiyacının da azalmış olmasıdır. İliklerin tamamında sayısız kılcal damarlar bulunur.

Bir mikroskop ile detaylı olarak inceleme yapıldığında, ilikte çeşitli hücrelerin bulunduğu ve bunların ayırt edilebildiği gözlemlenir:

Süngerimsi kemik dokusunda gözenekler ve düzenli boşluklar bulunmaktadır, bu boşluk ve gözeneklerde ise kırmızı kemik iliği bulunur. Günümüz koşullarında kemik iliği nakli yapılarak kırmızı kemik iliği dokusu tekrar yerine koyulabilmektedir. Kemik içinde bulunan ilik dokusunun hastaya nakledilmesi işlemi ile yeniden işlev kazandırılabilmektedir.