Yarı Oynar Kemikler
Yarı oynar kemikler, iki kemik arasında sarı kıkırdak adı verilen ve elastik kıkırdak dokudan oluşmuş disklerin bulunduğu, hareket kabiliyeti sınırlı kemik türüdür. Bu eklemler, eklem sıvısı ve kemikler arasında boşluk bulunmamasıyla karakterizedir. Ayrıca, kıkırdaksı eklemler olarak da bilinirler. Yaşlanma ile birlikte bu kıkırdak dokunun esnekliği azalır ve dolayısıyla hareket kabiliyeti de kısıtlanır. Yarı oynar kemiklerde hareket kabiliyeti, kıkırdak dokunun esnekliği oranında artar. İskelet sistemi içindeki temel işlevleri hareket sağlamak değil, hareket için gerekli esnekliği sağlamaktır.
Yarı Oynar Kemiklerin Bulunduğu Yerler
Yarı oynar eklemler, omurga, alt çene kemiği, göğüsteki bazı kemikler ve parmaklar gibi çeşitli yerlerde bulunur. Omurga kemikleri, yarı oynar kemiklere en güzel örneklerden biridir. Yaş ilerledikçe belini dik tutmanın zorlaşması, yarı oynar kemiklerin elastik yapısında azalma olmasıyla ilişkilidir. Eğer omurga kemikleri yarı oynar özellikte olmasaydı, dik durma yeteneğimiz ciddi şekilde kısıtlanırdı.
Yarı Oynar Kemiklerin Tipleri
Yarı oynar kemikler, sinkondrozis tipi eklemler ve simfizis tipi eklemler olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır: - Sinkondrozis Tipi Eklemler
Sinkondrozis tipi eklemler, eklem yüzleri arasında hiyalin kıkırdak bulunan eklemlerdir. Zaman içinde bu eklemler kemikleşirler. Gelişim esnasında uzun kemiklerin epifiz ve diafiz birleşimlerinde görülürler. Kostalar ve sternum arasındaki eklemler bu gruba dahildir. Bu eklemlerin çoğu gelişme döneminde gözlemlenebilir. Yaşın ilerlemesiyle birlikte oynamaz kemikler haline gelirler. Ancak birinci kaburgayı göğüs kemiğine bağlayan sinkondrozis tipi eklem kalıcı özellikte olup yaşla birlikte hareket kabiliyetini kaybetmez. Sinkondrozis tipi eklemler, aynı zamanda 'primer kartilaginöz eklemler' olarak da bilinirler. - Simfizis Tipi Eklemler
Simfizis tipi eklemler, kemikler arasında bağ ve kıkırdak dokunun birlikte görüldüğü disklerin yer aldığı eklemlerdir. Bu eklem tipinde kemikler, fibröz doku veya fibröz kıkırdak ile birbirlerine sıkıca bağlıdır. Kemikler arasında boşluk görülmez. Omurların gövde kısımları arasında hareketi sağlayan diskler bu tiptedir. Yassı ve geniş fibrokartilaginöz disklerin bulunduğu pubik kemikler de bu tip eklemler arasındadır. Yaş ilerledikçe kas ve uyluklarda ortaya çıkan ağrılar ve hareket kabiliyetindeki azalma, bu kemiklerdeki yıpranmayla bağlantılıdır. Aynı zamanda zorlu bacak hareketleri ve düşmeler bu kemiklere zarar verebilir. Sıklıkla futbolcularda simfizis tipi eklemler genç yaşlarda da hasara uğrayabilir ve bu hasar bazı kemik ve eklem hastalıklarına neden olabilir.
Yarı Oynar Kemiklerin Esnekliğini Korumak
Yarı oynar kemiklerde hareketsizlik veya ağır sporlar, kemiklerin esnekliğini kaybetmesine neden olabilir. Vücut esnetme hareketlerini düzenli olarak tekrar etmek, dik oturmaya çalışmak ve ani hareketlerden kaçınmak, yarı oynar kemiklerin esnekliğini korumak açısından önemlidir. Ayrıca, bu kemiklerin sağlığını sürdürmek için düzenli egzersiz yapmak ve dengeli beslenmek de kritik öneme sahiptir. Düzenli sağlık kontrolleri ve ortopedik uzman danışmanlığı, yarı oynar kemiklerin uzun vadeli sağlığını korumak için önerilen uygulamalardır.
|
