Eklem romatizması tedavisinde kullanılan ilaçların iki temel etkisi bulunmaktadır. Bu etkiler, rahatsızlığın semptomlarının azaltılması ve rahatsızlığın yaptığı hasarın durdurulması şeklindedir. Eklem romatizması, ağrılı ve engelleyici bir enflamatuvar durumdur.
Hastalarda ağrı ve eklem aşınması nedeniyle hissedilir derecede hareket kaybına yol açmaktadır. Vücutta kalp, kan damarları, cilt, kaslar ve akciğer gibi eklem dışındaki dokuları da etkilediğinden sistemik bir rahatsızlıktır. Tedavi sırasında kullanılacak ilaçlar bir arada kullanılabilir. Her ilaç farklı bir amaca hizmet etmektedir ve doktor önerisiyle kullanılması gerekir. İlaçlar genel olarak yan etkilere sahiptir. Buna rağmen hastalar bilgilendirilerek, mutlaka tedavide kullanılmalıdır.
Eklem Romatizması Tedavi Şekilleri
Semptomatik (Rahatlatıcı) Tedavi
- Kortizon Olmayan Ağrı Kesiciler ve Aspirin: Bu ilaçlar oluşan iltihabı ve ağrıları gidermek için kullanılır. Bu ilaçları tek başına kullanmak yeterli olmamaktadır. Aynı zamanda rahatsızlığın aktivitesini baskılayan ilaçların da kullanılması gerekir. Bu ilaçlar mide kanaması gibi yan etkilere sahiptir. İlaçların kullanımı yemek sırasında ya da yemek sonrasında olmalıdır. Oluşabilecek yan etkileri giderebilmek için ek ilaçlar kullanılmalıdır.
- Analjezikler (Basit Ağrı Kesiciler): Kullanılan diğer ilaçlara ilave olarak kullanılan analjezikler, ağrıyı hafifletmeye yardımcı olur. İlaçlar metamizol ve parasetamol içerirler. Aç karnına ya da tok karnına içilebilen ilaçların mideye yan etkileri bulunmamaktadır. Karaciğer ve böbreklere nadir olarak yan etki gösterirler. Bu yüzden kullanımları yaygındır. Uyuşturucu özelliğe sahip olan ağrı kesiciler genellikle tedavide kullanılmamaktadır.
- Glukokortikoidler (Kortizon): Bu ilaçlar hastalığın etkilerini azaltmakta oldukça etkilidir. İltihap gidermekte, ağrıları dindirmekte faydalı olan ilaçlar, uzun dönem ve yüksek dozda kullanıldığında yan etkilere sebep olabilirler. İlaçların içeriği olan kortizol adındaki hormon, doğal olarak vücutta bulunan, kan basıncı, nabız gibi fonksiyonları düzenleyen bir hormondur. Kortizol olmadan yaşamak mümkün değildir. Ancak yüksek dozda almak, ciddi yan etkilere neden olur. Görülen yan etkiler arasında ciltte morluk, kolay ezilmeler, sivilceler, çatlamalar, karın, ense ve omuzlarda yağlanma, koroner arter hastalığı, damar sertliği, katarakt, şeker hastalığı, osteoporoz, göz tansiyonu oluşumu, kaslarda erime, psikiyatrik problemler, kemiklerde hasar sayılabilir. Hastalığın tedavisinde düşük dozda kortizon yeterli gelmektedir. Fakat başka organ tutulumları olduğunda, dozun yükseltilmesi gerekebilir. Hastalığın ilk dönemlerinde aktiviteyi baskılayıcı ilaçların yan etkileri çıkıncaya kadar 1-3 ay kadar kortizonlu ilaçlar kullanılabilir. Rahatsızlığın hastalarda meydana getirdiği yakınmaları önlemek için kullanılabilir. Bu gibi hallerde yan etkilerin kontrol altında tutulması, gerekirse bunları önleyici tedavi uygulanması gerekir. Kortizonun faydası ve yan etkilerinden kaçınılması uygulanan dozla alakalıdır. Bu yüzden en düşük dozda kullanılarak, yan etkilerden kaçınmak ve faydasını görmek gerekir. Düzenli olarak kortizon kullanan kişiler D vitamini ve kalsiyum almayı ihmal etmemelidir. Aldıkları tuz oranını azaltmaları gerekir. Kortizon aynı zamanda vücutta sıvı tutulmasına neden olmaktadır. İşta açtığı için kilo alma şikayetlerine neden olabilir. Uzun dönem kortizon kullanımı, vücutta kortizol üretimini azaltabilir ya da durdurabilir. Bu yüzden mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Kortizon içeren ilaçların ampul şeklinde olanları, eklem içerisine enjeksiyon yapılarak kullanılabilir. Bu tedavi daha hızlı bir iyileşme sağlamaktadır. Eklemleri rahatlatıcı bir etki yaparlar. Fakat 3 aydan daha sık uygulanmaması gerekir.
Modifiye Edici (Hastalığın İlerlemesini ve Alevlenmesini Önleyici) Tedavi
- Altın Tedavisi: Uzun bir süredir rahatsızlığın tedavisinde kullanılan bu yöntemde, altın enjeksiyonları kol kaslarına ya da kalça bölgesine yapılır. Hap biçiminde olan uygulamaları da bulunmaktadır.
- Methotreksat: Rahatsızlıkta sık kullanılan, etkili bir tedavi yöntemidir. Haftada bir defa kullanılan ilaçlar, tablet ya da iğne şeklinde alınabilir. Çoğunlukla kanser ilacı olarak kullanılsalar da düşük dozda eklem romatizması tedavisinde kullanılabilir. Sabah aç karnına alınan ilaç, kusma ve bulantıya neden olursa, alınan doz gün içinde iki parçada alınmalıdır. Aynı etkilere neden olursa iğne şeklinde alınabilir. Başka sağlık sorunu olmadığı takdirde, güvenle kullanılabilecek bir ilaçtır. İlacın nadiren akciğer iltihabı şeklinde yan etkisi görülebilir. Bunun yanında mide sorunları, baş dönmesi, ishal gibi önemsiz etkileri olabilir.
- Hidrosiklorokin ve Klorokin (Sıtma İlaçları): Sıtma tedavisinde kullanılan bu ilaçlar, eklem romatizması tedavisinde de kullanılabilir. Eklemlerdeki ağrıyı, şişkinliği ve katılığı giderirler. Günde 1-2 defa tok karnına alınır. Nadir olarak göz sorunlarına neden olacaklarından, hastaların göz muayenelerini ihmal etmemesi gerekir.
- Sülfasalazine (Salazopyrin En Tab): Bunlar antibiyotik ve iltihap gideren ilaçtan oluşurlar. Mide sorunları, baş ağrısı, trombosit ve beyaz kan hücrelerinde azalma, karaciğerde sorunlara yol açabilirler. Hamilelik planlamasından en az 3 ay önce kesilmesi gereken ilaçlar arasında yer alırlar.
- Leflunamid (Arava): Hastaları modifiye etmek için kullanılan ilaçlardır. Emziren ve hamile olan bayanların, bu ilaçları kullanması gerekir. Hastalarda karaciğer fonksiyonlarında yan etkilere sebep olabilirler.
- Biyolojik İlaçlar: Eklem romatizmasının ortaya çıkmasına sebep olan kimyasal maddeleri hedef alan ilaçlar, iltihap ve doku hasarına neden olan maddeleri bloke ederler. Deri altına enjekte edilerek kullanılırlar. Tedavinin olumlu etkisi 3 ay içinde görülür.
Egzersiz, Aktivite ve Dinlenme
Düzenli olarak yapılacak fiziksel aktiviteler, kemikleri ve kasları güçlendirerek yorgunluğu azaltmaya yardımcı olacaktır. Eklem romatizması hastalığı olanların eklemlerini esnek tutmaları, kaslarını güçlendirmeleri, akciğer ve kalp sağlıklarını korumaları yapılacak egzersizlerle sağlanabilir. Dinlenmede yatakta istirahat ya da özel bir ekleme has olabilir. Hastalığın ilerleme durumuna göre farklı oranlarda aktivite, egzersiz ya da dinlenmeye ihtiyaç duyulmaktadır. Bunların uygulanması eklem hareketlerinin daha rahat yapılmasına neden olacaktır.
Eklem Cerrahisi
Hastalığın ciddi oranda eklem hasarı ve buna bağlı olarak ağrı ve hareket kısıtlılığı olduğu durumlarda, eklem protezleri tedavi için iyi bir seçenek olmaktadır. Bu ameliyatları özel eğitim almış ortopedi cerrahları yapmaktadır. Ameliyatta eklemler plastik ya da metal parçalarla değiştirilir. Ekleme sıkı ve yapışkan bir vidayla sabitlenirler. Ameliyat sonrasında hastalara rehabilitasyon gereklidir. Protezin uygulandığı eklemler ağrı yapmadığından, iyi bir bakımla konforlu bir yaşamı hastalara sunarlar.
|
.JPG "Kemik Gelişiminin Önemi")
.gif "Kıkırdak Deldirmek Faydaları ve Zararları")
.jpg "Eklem Nedir? Eklemlerin Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?")
