Kemik Gelişimi

Kemik gelişimi, yetişkin bir insanda toplam 206 kemik bulunurken, çocuk yaşlarda vücutta 222-223 adet kemik vardır. İnsanlarda kemik dokusunun 1/3 oranı organik maddelerden, 2/3 oranı inorganik maddelerden oluşmaktadır. Kemikler vücutta iskeleti oluşturarak, hareket yeteneğini sağlar, kaslara destek olur, vücudu korur, kan hücrelerini üretir ve minerallerin depolanmasını sağlar.

Kemik gelişiminin evreleri nelerdir?

• Doğumdan önce: Anne karnında geçen 40 haftalık süreçte hızlı bir gelişimle, uzun kemiklerde kemikleşme merkezlerinin oluşumu gerçekleşir. 8. haftaya gelindiğinde kemiklerde sertleşme olur ve 10. haftaya gelindiğinde kemik gelişimi devam eder.
• Doğum sonrası yeni doğan: Doğumdan sonra bebeğin kafatası orantısal olarak büyük, yüz iskeleti ise küçüktür. Kafatasının üst tarafındaki kemikler birbirleriyle fibröz bağlarla bağlıdır. Kafatasında fibröz bağların oluşturduğu dört adet bıngıldak, fontanel gibi kesişme noktaları vardır. Omurgaları yetişkin bireylere göre daha esnek ve elastiktir. Bu aşamada omurgada tek eğri bulunur. Yetişkinlerde bu eğri sayısı iki tanedir. Göğüs kafesinin alt kısmı daha çıkıntılı, kaburgalar yetişkinlere göre daha horizantaldir. El bileğinde olan kemikler daha kıkırdak yapıdadır. Yeni doğanda tek pelvis oldukça küçüktür. Kemik yapıları tam olarak kemikleşmemiş, uçları kıkırdak yapıdadır. Bebeklerde dişlerin çıkması, yüzdeki yüksekliği arttırır. Bebeğin başını tutmaya başlamasıyla, omurgada olan tek eğriliğe, ikinci eğrilik ilave olur. Yürümeye başladıktan sonra, lumbal bölgede arkaya doğru iç bükey eğrilik oluşmaya başlar. Bebeğin yürümeye başlamasıyla, ayak tabanları yere paralel konuma gelir.
• Çocukluk dönemi: Bebeklik döneminde yavaşlamaya başlayan kemik gelişimi 6. yaşta yeniden hızlanır ve 8. yaşta duraklamaya girer. Kafatası öncesine göre daha az büyüme gösterir. Kemiklerin gelişmesi arttığı için, kafatasının vücuda oranı dengelenir. Yüzdeki büyüme süt dişlerinin yerini, kalıcı dişlerin alması, sinüslerin oluşması ve büyümesiyle gelişim gösterir. Kolar ve bacaklar gövdeden, gövde kafatasından daha fazla büyüme gösterir. Bebekken silindirik yapıda olan gövde, bu çağda eliptik yapıya dönüşür.
• Ergenlik dönemi: Kızlarda 2 yıl erken ergenlik dönemi yaşandığından, epifizlerin kapanması daha erken olur. Kafanın uzunluğunda ve genişliğinde az da olsa büyüme gözlenir. Yüz bölgesinde çene en fazla gelişmeyi gösteren yerdir. Baş bölgesinin gelişimi bu dönemde tamamlanmış olur. Önce el ve ayaklara yansıyan büyüme, diğer kemiklere de yansır. Ayak boyu da, en yüksek seviyesine gelerek gelişir. Ayak ve eller yetişkinlik döneminde olacağı şekilde büyür. Erkek çocuklarda omuz kemikleri gelişir, kızlarda ise kalça kemiklerinde gelişim görülür. Boyun uzaması ergenliğin sonuna doğru durur. Erkeklerde 18-20 yaşında, kızlarda ise 16-18 yaşlarında boy uzaması sona erer. Omurların gelişimi yaklaşık olarak 30 yaşına kadar devam ettiğinden, bu süreçte % 2 oranında boy uzaması olabilir.
• Yaşlılık dönemi: Bu dönemde kemiklerin kırılganlık özelliğinde artış olur. Kadınlardaki östrojen seviyesinin azalması, kemiklerdeki kırılganlığı daha fazla arttırır. Kalsiyum tuzlarındaki azalma omurlarda baskı oluşturduğundan, boyda kısalma ve kamburlaşma görülür. Disklerin incelmesi de, boyun kısalmasına etki eder.
  

Kemiklerin sağlıklı gelişimi için neler yapılabilir?

Kemikler gelişebilmek için, minerallere gereksinim duyar. Bunların en önemlileri fosfor ve kalsiyumdur. Bunların ana kaynağı süt ve süt ürünleri olarak gösterilebilir. Bunların yeterince tüketilmesi gerekir. Bunun yanında D vitamininin kemik gelişimi için faydası olduğunu söylemeliyiz. Bu vitamin sayesinde mineraller daha güzel emilir. Karaciğer, yumurta sarısı, balık yağı, taze sebze ve süt iyi bir D vitamini kaynağıdır. Bunun eksikliğinde çocuklarda raşitizm, yetişkinlerde osteomalazi adındaki kemik hastalıkları yaşanır. Bunların dışında hormonlarda kemik gelişimine faydalıdır. Tiroit bezinin hormonu, hipofiz bezinin büyüme hormonu, cinsiyet hormonları, paratiroid salgı bezi hormonu kemikler üzerinde etkilidir. Bunların az ya da çok salgılanması, kemiklerde büyük sorunlara yol açabilir. Kemikler ne kadar etkin olarak hareket ettirilirse, güçlenmeleri sağlanır. Kemikleri kullanmak, büyümelerine yardımcı olur. Hareketsiz kalan kemikler incelir. Egzersiz kemik gelişimine faydalıdır. Bu yüzden kemiklerin düzenli olarak çalıştırılması, gelişimine katkı sağlar.