Sert Dokunun Fonksiyonları

Sert Doku

Sert doku, gergin görünümlü, esnek dokulara sahip, sitoplazma içermeyen ve genellikle kalın çeperli hücrelerden oluşan bir doku türüdür. Bu dokular, primer veya sekonder hücre duvarına sahip olabilir ve genellikle ölü destek dokulardan oluşurlar. Hem bitkiler hem de insanlar dahil birçok canlıda sert doku bulunur. İnsan vücudunda bulunan dokular arasında en sert olanı kemik dokusudur. Kemik dokusu, aynı zamanda vücudun kalsiyum deposu olarak da işlev görür. Kemik dokusunun bileşimi, yüzde 30 organik madde, yüzde 25 su ve yüzde 45 minerallerden oluşur. İskeletin büyük bir kısmını sert doku oluşturur ve uzun kemiklerin gövdesinde, kısa ve yassı kemiklerin ise dış kısımlarında yer alır.

Sert dokular, vücut yapısı için destek sağlar. Beyin, ciğerler ve diğer hayati organlar için koruma sağlarlar. Ayrıca kemik dokusu gibi sert dokuların kemik iliği boşluklarında kan hücrelerinin üretimi gerçekleştirilir. Kemiğe direnç ve şekil kazandırır. Bitkilerde ise tohumların dış kabuklarında yer alarak tohumun korunmasını sağlar.

İnsan Vücudunda Yer Alan Sert Doku Türleri

Primer Kemik Doku: Hücre yoğunluğu açısından en zengin sert doku türüdür. Doğumdan önce, embriyonik dönemde gelişimi başlar. Kemikleşme hangi türde olursa olsun, ilk oluşan kemik doku primer kemik dokudur. Osteositler (kemik hücreleri), doku içerisinde düzensiz şekilde dağılmış olarak bulunurlar. Temel madde yeterince sertleşmemiştir. Genel olarak kalıcı olmaz, zaman içinde yerini olgunlaşmış sert dokuya bırakır. Primer kemik doku aktif yapıdadır ve sürekli kendini yeniler. Bu yenilenme mekanik, kimyasal ve hormonal koşullarla yakından ilgilidir. Yetişkin bir insanda, kafatası yassı kemiklerinin eklem yerlerinde, diş alveollerinde ve tendonların kemiklere giriş yerlerinde bulunur.
Seconder Kemik Doku: Yetişkin bireylerin iskelet yapısında daha çok görülen ve olgunlaşmış kabul edilen kemik türüdür. Primer kemik dokuda gelişigüzel ve düzensiz olarak bulunan osteositler, sekonder kemik dokuda komşu lamellerin arasında sıkışmış olarak bulunurlar. Osteosit sayısı, primer kemik dokudakinden daha azdır. Lakunalardan her yöne ince kanalcıklar çıkar ve bu kanalcıklar birleşerek bir sistem oluştururlar. Kompakt ve süngerimsi sert dokular oluştururlar. Bütün kemiklerin dış yüzleri kompakt sert dokudan oluşur. Kısa ve uzun kemiklerin iç kısımları ile yassı kemiklerin iç yüzleri süngerimsi sert dokudan oluşmaktadır. Kompakt sert dokular çıplak gözle incelendiğinde homojen bir yapı olarak görünür fakat mikroskop altında incelendiğinde ince kanalların varlığı (Havers ve Volkmann kanalları) fark edilebilir. Bu kanallar, kan ve sinir damarlarını barındırır. Yeni olgunlaşan sekonder kemik dokular, vücudun kalsiyum düzenlemesinde aktif görev yapar.