Dişlerde Kemik Kaybı (Periodontal Kemik Kaybı) Nedir?
Dişlerde kemik kaybı, genellikle periodontitis adı verilen ileri diş eti hastalığının bir sonucu olarak ortaya çıkar. Dişleri çevreleyen ve destekleyen kemik dokusunun, bakteriyel enfeksiyon ve iltihap nedeniyle yıkımı ve hacim kaybıdır. Bu süreç, diş eti çekilmesi, dişlerde sallanma ve sonunda diş kaybı ile sonuçlanabilir. Erken teşhis ve tedavi, sürecin durdurulması ve kaybedilen dokunun mümkün olduğunca onarılması için hayati önem taşır.
Dişlerde Kemik Kaybının Başlıca Nedenleri
- İleri Diş Eti Hastalığı (Periodontitis): En yaygın nedenidir. Diş taşı ve plak birikimi, diş etlerinde iltihaba, ardından dişi çevreleyen kemiğin erimesine yol açar.
- Kötü Ağız Hijyeni: Düzenli ve etkili fırçalama, diş ipi kullanımının olmaması.
- Genetik Yatkınlık: Bazı bireyler diş eti hastalıklarına karşı daha duyarlı olabilir.
- Sigara Kullanımı: İyileşmeyi yavaşlatarak kemik kaybı riskini büyük ölçüde artırır.
- Diş Sıkma veya Gıcırdatma (Bruksizm): Dişlere aşırı kuvvet uygulanması, çevre dokularda ve kemikte hasara neden olabilir.
- Kontrolsüz Diyabet: Vücudun enfeksiyonlarla savaşma yeteneğini zayıflatır.
- Hormonal Değişiklikler (Hamilelik, menopoz)
- Bazı İlaçlar (Örneğin, bazı epilepsi ilaçları)
- Diş Kaybı Sonrası Tedavi Edilmemesi: Diş çekiminden sonra o bölgeye implant veya köprü yapılmazsa, kemik zamanla erimeye başlar.
Dişlerde Kemik Kaybının Tedavi Yöntemleri
Tedavi, kemik kaybının şiddetine, nedenine ve hastanın genel sağlık durumuna göre kişiselleştirilir. Temel amaç, enfeksiyonu ortadan kaldırmak, iltihabı kontrol altına almak, mevcut kemiği korumak ve mümkünse kaybedilen dokuyu yeniden oluşturmaktır.
1. Cerrahi Olmayan (Konservatif) Tedaviler
- Profesyonel Diş Temizliği ve Detaylı Ağız Bakımı Eğitimi: İlk ve en temel adımdır. Diş hekimi, diş taşlarını (tartar) ve plağı temizler. Hastaya doğru fırçalama ve diş ipi kullanım teknikleri öğretilir.
- Kök Yüzeyi Düzleştirmesi (Küretaj): Lokal anestezi altında yapılan bu işlemde, diş eti ceplerinin içindeki diş taşları ve hastalıklı doku özel aletlerle temizlenir, kök yüzeyi düzleştirilir. Bu, diş etinin tekrar köke yapışmasını ve iyileşmeyi kolaylaştırır. Hafif ve orta şiddetli kemik kaybında etkilidir.
2. Cerrahi Tedaviler
İleri derecede kemik kaybı ve derin diş eti cepleri varsa cerrahi müdahaleler gerekebilir.
- Flep Operasyonu (Gingivektomi): Diş eti, diş köklerine ve altındaki kemiğe daha iyi erişim sağlamak için cerrahi olarak kaldırılır. Tüm diş taşları ve enfekte dokular temizlendikten sonra diş eti tekrar yerine dikilir. Bu işlem, derin ceplerin elimine edilmesini sağlar.
- Kemik Greftleme (Kemik Aşılama): Kaybedilen kemiği yeniden oluşturmak için kullanılan bir yöntemdir. Kemik defektinin (boşluğunun) olduğu bölgeye greft materyali yerleştirilir. Bu greftler şunlar olabilir:
- Otojen Greft: Hastanın kendi vücudundan (genellikle çene veya kalça kemiğinden) alınan kemik.
- Allogreft: Başka bir insandan alınan ve işlenmiş kemik.
- Ksenogreft: Hayvan kaynaklı (genellikle sığır) işlenmiş kemik.
- Sentetik Greft: Kalsiyum fosfat gibi biyouyumlu sentetik malzemeler.
Bu greft, vücudun kendi kemiğini oluşturması için bir iskele görevi görür ve yeni kemik oluşumunu teşvik eder. - Rejeneratif Cerrahi: Kemik greftlemenin yanı sıra, bu bölgeye özel bir membran (bariyer) yerleştirilir. Bu membran, istenmeyen epitel hücrelerinin greft bölgesine girmesini engelleyerek, kemik ve bağ dokusu hücrelerinin bölgeyi yavaşça iyileştirmesi ve doldurması için zaman kazandırır.
- Yönlendirilmiş Doku Rejenerasyonu (GTR): Rejeneratif cerrahinin özel bir formudur. Membran kullanımıyla kemik ve diş eti dokusunun kontrollü bir şekilde yeniden büyümesi sağlanır.
3. İleri ve Destekleyici Tedaviler
- Emdogain® Uygulaması: Diş kök yüzeyine uygulanan bir jel formundaki proteindir. Kemik ve bağ dokusunun yeniden oluşumunu tetikleyerek rejenerasyonu destekler.
- Lazer Destekli Periodontal Tedavi: Bazı durumlarda diş eti ceplerinin temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi için lazer kullanılabilir. Daha az kanamalı ve daha hızlı iyileşme sağlayabilir.
- Ozon Tedavisi: Antimikrobiyal etkisiyle enfeksiyonla mücadelede destekleyici olarak kullanılabilir.
Tedavi Sonrası ve Önleme
Tedavi başarısı, cerrahi müdahalenin kalitesi kadar, hastanın tedavi sonrası bakımına da bağlıdır.
- Düzenli Kontroller: Tedaviden sonra periodontitis kronik bir durum olarak kabul edilir. 3-6 aylık periyotlarla düzenli diş hekimi kontrolleri ve profesyonel temizlik şarttır.
- Mükemmel Ağız Hijyeni: Günde en az iki kez diş fırçalama, günlük diş ipi/arayüz fırçası kullanımı hayati önem taşır.
- Sigaranın Bırakılması: Sigara, tedavi başarısını büyük ölçüde düşürür.
- Sağlıklı Beslenme: Bağışıklık sistemini güçlü tutmak için dengeli beslenmek önemlidir.
- Diş Sıkma Probleminin Çözülmesi: Gece plağı (splint) kullanımı gibi yöntemlerle dişlere binen aşırı kuvvet azaltılmalıdır.
Sonuç
Dişlerdeki kemik kaybı geri döndürülemez gibi görünse de, modern diş hekimliği yöntemleriyle durdurulabilir ve kontrol altına alınabilir. Hatta rejeneratif tekniklerle belirli bir miktarda kemik yenilenmesi sağlanabilir. En önemli faktör, erken teşhis ve tedaviye başlanması, ardından hasta-hekim işbirliği içinde titiz bir ağız bakımı rutininin sürdürülmesidir. Diş etlerinizde kanama, çekilme, şişlik veya dişlerinizde sallanma gibi belirtiler fark ederseniz, vakit kaybetmeden bir diş hekimine başvurmanız gerekmektedir.
|