Pelvik kemik kırığı nasıl tedavi edilir?

Pelvik kemik kırıkları, genellikle yüksek enerjili travmalar (trafik kazaları, yüksekten düşme gibi) sonucu oluşan ciddi yaralanmalardır. Tedavi yaklaşımı kırığın tipine, yerine, stabilitesine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. Tedavinin temel amaçları; hayati tehlikeyi kontrol altına almak, kırığı stabilize etmek, iyileşmeyi sağlamak ve uzun vadeli fonksiyonel sonuçları optimize etmektir.

Pelvik kırıklar genellikle ciddi kanamaya ve diğer organ yaralanmalarına yol açabileceğinden, ilk müdahale hayati önem taşır.

• Hava yolu, solunum ve dolaşım (ABC) kontrol edilir ve stabil hale getirilir.
• Şok bulguları açısından hasta yakından izlenir. Pelvik kırıklara bağlı iç kanama sık görülür.
• Kanama kontrolü için pelvik bir bağ (pelvik binder) veya basit bir çarşaf kullanılarak pelvis sıkıştırılabilir. Bu, kırık uçlarını bir arada tutarak kanamayı ve ağrıyı azaltır.
• Açık yaralar varsa temiz bir bezle kapatılır.
• Hasta sedye ile hareket ettirilirken minimum hareket prensibi uygulanır.

Hastane ortamında, kırığın tam olarak değerlendirilmesi için çeşitli görüntüleme yöntemleri kullanılır.

• Röntgen: Kırığın genel yerleşimini ve tipini gösteren ilk basamak görüntüleme yöntemidir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kırığın detaylı anatomisini, eklem içi uzanımını ve eşlik eden yumuşak doku/organ yaralanmalarını (mesane, üretra, damar yaralanmaları gibi) değerlendirmek için altın standart yöntemdir.

Stabil (yerinden oynamamış veya minimal oynamış) kırıklarda ve cerrahi riski yüksek olan hastalarda tercih edilir.

• Yatak İstirahati: İlk birkaç hafta ağırlık vermeden yatak istirahati önerilir.
• Yürüme Araçları: İyileşme sürecinde koltuk değneği veya yürüteç gibi araçlarla kısmi veya tam ağırlık vermeden yürümek gerekebilir.
• Ağrı Yönetimi: Ağrıyı kontrol altına almak için ağızdan veya damar yoluyla ağrı kesici ilaçlar verilir.
• Fizik Tedavi: Hareket açıklığını korumak, kas gücünü artırmak ve fonksiyonel iyileşmeyi hızlandırmak için fizyoterapi programı uygulanır.

İnstabil (yerinden oynamış) kırıklar, eklem yüzeyini ilgilendiren kırıklar veya konservatif tedaviye yanıt vermeyen durumlarda cerrahi gerekir.

• Eksternal Fiksasyon: Kırık bölgesinin dışarıdan metal çubuklar ve vidalarla sabitlendiği bir yöntemdir. Genellikle acil durumlarda kanamayı kontrol altına almak ve stabilizasyon sağlamak için kullanılır.
• İnternal Fiksasyon (Plak ve Vidalar): Açık cerrahi ile kırık parçaların yerine oturtulduğu (redüksiyon) ve plak, vida gibi implantlarla içeriden tespit edildiği yöntemdir. Kalça eklemini (asetabulum) ilgilendiren kırıklarda sıklıkla kullanılır.
• Kemik Greftleme: Kemik kaybının olduğu durumlarda, vücudun başka bir bölgesinden (genellikle kalça kemiği) alınan kemik parçaları kırık bölgesine yerleştirilebilir.

Pelvik kırıkların iyileşmesi zaman alır ve sabır gerektirir.

• İyileşme süreci kırığın ciddiyetine ve tedavi yöntemine bağlı olarak birkaç aydan bir yıla kadar sürebilir.
• Fizik tedavi ve rehabilitasyon, iyileşme sürecinin en önemli parçasıdır. Kas gücünün geri kazanılması, eklem hareket açıklığının artırılması ve normal yürüyüşün (gait) yeniden öğrenilmesi hedeflenir.
• Düzenli doktor kontrolleri ve görüntüleme ile kemiğin kaynama süreci takip edilir.

Pelvik kırıklar ciddi komplikasyon riski taşır.

• Enfeksiyon (özellikle cerrahi sonrası)
• Derin ven trombozu (bacaklarda pıhtı oluşumu)
• Kemikte kaynamama (nonunion) veya yanlış kaynama (malunion)
• Kronik ağrı
• Yürüme bozuklukları ve topallama
• Artrit (eklem kireçlenmesi) riskinde artış
• Sinir hasarı
• Mesane veya bağırsak fonksiyonlarında bozulma

Pelvik kemik kırığının tedavisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Ortopedi cerrahı, fizyoterapist ve diğer uzmanların koordineli çalışması, hastanın en iyi şekilde iyileşmesi ve günlük yaşamına dönmesi için kritik öneme sahiptir. Tedavi planı her hasta için bireysel olarak belirlenir. Bu bilgiler genel bir rehber niteliğindedir; tanı ve tedavi için mutlaka bir sağlık uzmanına (Ortopedi ve Travmatoloji doktoru) başvurulmalıdır.