Bilekteki Kemikler ve İşlevleri
Bilek, el ile önkol arasında yer alan ve hareketlilik ile stabilite sağlayan karmaşık bir eklem yapısıdır. Bilek, toplam 8 küçük kemikten oluşur ve bu kemikler "karpal kemikler" olarak adlandırılır. Bu kemikler, iki sıra halinde düzenlenmiştir ve el bileği ekleminin hareket kabiliyetinden sorumludur. Aşağıda bilekteki kemikler ve işlevleri detaylı olarak açıklanmıştır:
1. Proksimal (Üst) Sıra Kemikleri
Bu sıra, önkol kemikleri (radius ve ulna) ile doğrudan eklem yapar ve bileğin ana hareketlerini sağlar. - Skafoid (Naviküler Kemik): Başparmak tabanına yakın konumlanır. Bileğin yanlara doğru hareketinde ve kavrama işlevinde önemli rol oynar. En sık kırılan karpal kemiktir.
- Lunatum (Ay Şeklindeki Kemik): Bileğin merkezinde yer alır ve önkol kemiği radius ile eklem yapar. Bileğin bükülme ve düzleşme hareketlerinde kritik bir işlevi vardır.
- Triquetrum (Üçgen Kemik): Bileğin ulnar (serçe parmak) tarafında bulunur. Bileğin stabilitesine ve dönme hareketlerine katkıda bulunur.
- Pisiform (Bezelye Şeklindeki Kemik): Triquetrum'un üzerine oturur ve fleksor karpi ulnaris kasının tendonuna bağlanır. Bilek hareketlerinde kaldıraç görevi görür ve stabilite sağlar.
2. Distal (Alt) Sıra Kemikleri
Bu sıra, el tarak kemikleri (metakarpal kemikler) ile eklem yapar ve elin ince hareketlerine destek verir. - Trapezium (Büyük Dörtgen Kemik): Başparmağın tabanında yer alır ve başparmağın opposizyon (karşıt hareket) yeteneğini sağlar. Bu, nesneleri kavramak için hayati öneme sahiptir.
- Trapezoid (Küçük Dörtgen Kemik): Trapezium'un yanında bulunur ve işaret parmağı ile olan bağlantısı sayesinde elin stabilitesine katkıda bulunur.
- Kapitatum (Baş Şeklindeki Kemik): Karpal kemiklerin en büyüğüdür ve bilek ekleminin merkezinde yer alır. Bileğin bükülme ve düzleşme hareketlerinde anahtar rol oynar.
- Hamat (Kanca Kemik): Kancaya benzer bir çıkıntıya sahiptir ve serçe parmağın hareketlerini kontrol eden kasların tendonları için bağlanma noktasıdır. Elin kavrama gücüne katkı sağlar.
Bilek Kemiklerinin Genel İşlevleri:
- Hareket Kabiliyeti: Bilek, elin bükülme (fleksiyon), düzleşme (ekstansiyon), yana eğilme (abdüksiyon ve addüksiyon) ve dönme (sirküdiksiyon) hareketlerini mümkün kılar.
- Stabilite ve Denge: Karpal kemikler, el ve önkol arasında sağlam bir bağlantı oluşturarak günlük aktivitelerde denge sağlar.
- Yük Aktarımı: Bilek, el üzerine düşme veya ağırlık kaldırma gibi durumlarda yükü emer ve dağıtır, böylece yaralanmaları önlemeye yardımcı olur.
- İnce Motor Beceriler: Yazı yazma, düğme ilikleme veya enstrüman çalma gibi hassas hareketler, bilek kemiklerinin koordineli çalışması sayesinde gerçekleşir.
Bilek kemikleri, ligamentler (bağlar) ve tendonlar aracılığıyla birbirine bağlanır ve bu yapılar bileğin bütünlüğünü korur. Herhangi bir karpal kemiğin yaralanması veya hastalığı, bilek fonksiyonlarını ciddi şekilde etkileyebilir, bu nedenle bilek sağlığı önemlidir.
|