İskemik SVO (Serebrovasküler Olay) Durumunda Acil Müdahale Protokolü
İskemik SVO, beyne kan akışını sağlayan bir damarın tıkanması sonucu oluşan ve hızlı müdahale gerektiren acil bir durumdur. Acil serviste yapılacak müdahaleler hastanın prognozunu doğrudan etkiler. İşte adım adım müdahale protokolü:
1. Triyaj ve İlk Değerlendirme
- Hasta acil servise ulaştığında derhal triyaj yapılmalı ve SVO şüphesi olan hastalar yüksek öncelikli kategoride değerlendirilmelidir
- ABC (Airway, Breathing, Circulation) değerlendirmesi yapılmalı, vital bulgular (kan basıncı, nabız, solunum, oksijen satürasyonu) hızla kontrol edilmelidir
- Nörolojik defisit hızlıca değerlendirilmeli, NIHSS (National Institutes of Health Stroke Scale) skoru hesaplanmalıdır
2. Resüsitasyon ve Stabilizasyon
- Havayolu güvence altına alınmalı, gerekirse entübasyon yapılmalıdır
- Oksijen satürasyonu %94'ün üzerinde tutulmalıdır
- İntravenöz yol açılmalı, serum fizyolojik başlanmalıdır
- Kan basıncı kontrolü sağlanmalı (akut fazda çok agresif düşürülmemelidir)
3. Hızlı Tanısal Değerlendirme
- Non-kontrast beyin BT acil olarak çekilmeli, kanama ekarte edilmelidir
- Laboratuvar tetkikleri (kan şekeri, elektrolitler, koagülasyon parametreleri, tam kan sayımı) hemen istenmelidir
- EKG çekilerek kardiyak aritmiler değerlendirilmelidir
4. Zaman Penceresinin Belirlenmesi
- Semptom başlangıç zamanı mümkün olduğunca kesin olarak belirlenmelidir
- Trombolitik tedavi için 4.5 saat, mekanik trombektomi için 6-24 saatlik zaman pencereleri göz önünde bulundurulmalıdır
5. Spesifik Tedavi Seçenekleri
- İntravenöz tromboliz (rtPA): Uygun hastalarda semptom başlangıcından itibaren 4.5 saat içinde uygulanmalıdır
- Endovasküler tedavi (mekanik trombektomi): Büyük damar tıkanıklığı olan hastalarda 6-24 saat içinde yapılmalıdır
- Antitrombosit tedavi: Aspirin acil dönemde başlanmalıdır
6. Komplikasyonların Önlenmesi ve Destek Tedavisi
- Hiperglisemi kontrol altına alınmalıdır
- Ateş varsa düşürülmelidir
- Yutma fonksiyonu değerlendirilmeli, gerekirse oral alım kısıtlanmalıdır
- Derin ven trombozu profilaksisi uygulanmalıdır
7. Konsültasyon ve Transfer
- Nöroloji konsültasyonu acilen istenmelidir
- Gerekirse inme ünitesi veya yoğun bakım ünitesine transfer organize edilmelidir
Unutulmamalıdır ki iskemik SVO'da "zaman beyindir" prensibiyle hareket edilmeli ve tüm müdahaleler en kısa sürede yapılmalıdır. Erken ve uygun müdahale, hastanın fonksiyonel sonuçlarını önemli ölçüde iyileştirebilir. |