Ayak dışındaki kemik çıkıntısı nedir ve neden oluşur?

Ayak, vücudun tüm yükünü taşıyan ve karmaşık bir kemik yapısına sahip olan bir organdır. "Kemik çıkıntısı" denildiğinde genellikle ayak başparmağında oluşan "Halluks Valgus" akla gelse de, ayağın dış kısmında (yan tarafında) da çeşitli kemik çıkıntıları oluşabilir. Bu çıkıntılar, genellikle ayağın küçük parmak tarafında, topuğun yanında veya ayağın dış kenarında görülen anormal kemik büyümeleridir.

Ayağın dış kısmında en sık karşılaşılan kemik çıkıntıları şunlardır:

• Tailor's Bunion (Bunionette): Ayağın küçük parmağının tabanında, 5. metatars kemiğinin başında oluşan bir çıkıntıdır. Halluks Valgus'un küçük parmak versiyonu olarak düşünülebilir.
• Lateral Dorsal Exostoz (Kemik Çıkıntısı): Ayağın üst kısmında (sırtında), dış tarafta oluşan kemik büyümeleridir. Sıklıkla ayağın sürtünmeye veya basınca maruz kalan bölgelerinde gelişir.
• Lateral Kalkaneal Çıkıntı (Haglund Deformitesi): Topuk kemiğinin (kalkaneus) arka-üst kısmında oluşan bir kemik çıkıntısıdır. Sıkı ayakkabıların topuğa sürtünmesi sonucu oluşur ve "pompalı topuk" olarak da bilinir.
• Kuboid veya Naviküler Kemikte Çıkıntı: Ayağın dış orta kısmındaki kemiklerde travma sonrası veya artritik değişikliklere bağlı olarak gelişebilir.
• Artritik Çıkıntılar (Osteofitler): Osteoartrit veya romatoid artrit gibi eklem hastalıklarında, eklem kenarlarında oluşan kemik çıkıntıları ayağın dış tarafında da görülebilir.

Bu çıkıntıların oluşumunda birçok faktör rol oynar. Temel neden, kemik veya eklemin sürekli olarak anormal basınç, sürtünme veya strese maruz kalmasıdır.

• Genetik Yatkınlık: Aile öyküsü, kemik ve eklem yapısındaki bazı doğuştan gelen özellikler çıkıntı oluşumuna zemin hazırlayabilir.
• Yanlış Ayakkabı Seçimi: En yaygın nedenlerden biridir. Ayağı sıkan, dar burunlu, yüksek topuklu veya ayağın dış kenarına baskı yapan ayakkabılar, sürtünme ve basıncı artırarak kemikte çıkıntı oluşumunu tetikler.
• Ayak Mekaniği ve Biyomekanik Sorunlar: Düz tabanlık (pes planus) veya çukur taban (pes cavus) gibi ayak deformiteleri, yürüyüş sırasında ayağın dış kenarına aşırı yük binmesine neden olarak çıkıntı oluşturabilir.
• Travma ve Tekrarlayan Stres: Ayak bileği burkulmaları, kırıklar veya ayak dış kenarının sürekli travmaya maruz kalması (bazı sporlarda olduğu gibi) iyileşme sürecinde anormal kemik oluşumuna yol açabilir.
• Artrit (Eklem İltihabı): Osteoartrit, romatoid artrit ve gut gibi eklem hastalıkları, eklem yüzeylerinde hasara ve kemik çıkıntılarının (osteofit) oluşumuna neden olur.
• İlerleyen Yaş: Yaşla birlikte eklemlerdeki kıkırdak dokunun yıpranması ve ayak bağlarının gevşemesi, kemik çıkıntılarının oluşum riskini artırır.

Ayak dışındaki kemik çıkıntıları, yaşam kalitesini düşüren ağrılı durumlara yol açabilir. Erken dönemde doğru ayakkabı seçimi, ayak sağlığına dikkat etmek ve bir uzmana (Ortopedi veya Fizik Tedavi Uzmanı) başvurmak, sorunun ilerlemesini önlemede ve uygun tedaviyi almakta büyük önem taşır. Tedavi seçenekleri arasında yaşam tarzı değişiklikleri, ortez kullanımı, fizik tedavi ve gerekli durumlarda cerrahi müdahale yer alır.