Organeller
Organeller, sitoplazmada yer alan ve hücre icerisinde solunum, beslenme, boşaltım gibi yaşamsal olayların gerçekleşmesini sağlayan yapılara organel adı verilir. Tüm organeller farklı tıp görevlere sahiptir. Hücre içerisinde bulunan bu organeller endoplazmik retikulum, sentrozom, lizozom, koful, mitekondri, golgi cisimciği ve plastidlerdir.
Şimdi bu organellerin görevlerini inceleyelim.
Organeller ve görevleri- Endoplazmik retikulum: Hücre zarı ile çekirdek zarının arasında bulunan bu organel, tek birim zardan ve kanalcıklardan meydana gelmiştir. Eğer bu zarlar üzerinde ribozom taşıyorsa granüllü, eğer ribozom taşımıyorsa granülsüz endoplazmik retikulum adını alır. Hücrenin temel iskeletini oluşturur. Golgi cisimciği, koful ve lizozom oluşumunda görev alır. Sahip olduğu kanallar sayesinde hücre içi madde iletimini sağlar. Bazı minerallerin depolanmasında görev alır.
- Sentrozomlar: İlkel bitki hücrelerinde ve hayvan hücrelerinde bulunmaktadır. İki sentriolden meydana gelen bu organel zarsızdır. Hücrede bölünme esnasında iğ ipliklerinin oluşmasında görev alır. Ayrıca sil ve kamçı oluşumunda etkilidir.
- Lizozom: Endoplazmik retikulum veya golgi cisimciği gibi organellerden köken alarak oluşur. Tek zarlıdır ve içerisinde hidroliz enzimlerini barındırır. Ölen veya yaralanan hücrelerin sindiriminde görev alır. Başkalaşımda etkili rol oynar. Otolizde de görev almaktadır.
- Koful: İçerisinde öz suyu bulunduran ve golgi, endoplazmik retikulum veya hücre zarı gibi yapılardan meydana gelen tek zarlı organeldir.
Atık maddelerin depolanmasında ve dışarı atılmasında görev alır. Tek hücreli suda yaşayan ökaryot yapıdaki canlılarda suyun dengesini sağlamak için özel vurgan kofullar bulunmaktadır. Bitki hücrelerinde yaşlandıkça büyüyen bu organel, hayvanlarda ise her zaman küçüktür.
- Mitekondri: Çift zarlı olan bu organelin iç zarı girinti çıkıntı şeklindedir. Bu yapıya krista adı verilir. İçerisindeki sıvıya ise matriks denir. Burada DNA ve RNA enzimleri bulunur. Sadece oksijenli solunum yapabilen ökaryot hücrelerde bulunur. Enerji üretiminde ve oksijenli solunumda görev alır.
- Golgi cisimciği: Üst üste bulunan kanallar şeklinde oluşan bu organel, tek katlı birim zardan meydana gelmiştir. Üzerinde ribozom bulunmaz. Hücre içerisinde salgı maddelerinin oluşumunda ve depolanmasında görev alır. Glikoprotein ve lipoprotein gibi maddelerin sentezini sağlar. Yağın depolanmasında görev alır. Lizozom ve koful oluşumunu sağlar.
Plastidler: bu organeller üçe ayrılır: Kloroplast, lökoplast ve kropmoplast. - Kloroplast: Bitki hücrelerinde ve protistalarda bulunur. Çift katlı zar yapısına sahiptir ve içerisinde yeşil renkli pigmentler bulunur. Bitkinin ışık gören kısmında bulunurlar. En önemli görevi bitkilerde fotosentez gerçekleştirmektir. Nişasta sindirimini sağlar.
- Kropmoplast: Çiçeklerde ve meyvelerde bulunabilir. Bitkiye sarı, kırmızı ve turuncu renklerin verilmesini sağlar.
- Lökoplast: Yalnızca bitkilerde bulunan bu organeller renksiz plastid şeklindedir. Işık ile karşılaşmalarında kloroplasta dönüşebilirler. Nişasta, yağ ve protein gibi maddelerin depolanmasında görev alırlar.
19.01.2024 17:12:11
Organeller ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
0 Yorum Yapılmış "Organeller"
Kayıtlı yorum bulunamadı ilk yorumu siz ekleyin
|
|
