Kırmızı Kemik İliği
Kırmızı kemik iliği, ilik kemik boşluklarını dolduran, yumuşak ve damar bakımından zengin bir dokudur. İçeriğinde ise yağ, su, alyuvar ve akyuvarlar ihtiva eder. Kemik iliği süngere benzeyen bir dokuya sahiptir ve bu süngerimsi doku, insan vücudunun %4'lük bir alanını kaplamaktadır. Kemik iliğinin en önemli görevi, vücuttaki kan hücrelerinin yapımını sağlamaktır.
İnsan vücudu için bu kadar önem arz eden bir doku olan kemik iliği herhangi bir neden ile işlevini yerine getiremediğin de veya kaybedildiğinde ölümcül hastalıklar ortaya çıkmaktadır ve bu hastalıklardan en önemlisi de lösemidir. İnsan vücudunda iki tip kemik iliği bulunmaktadır. Biz burada kırmızı kemik iliğini inceleyeceğiz.
Kırmızı kemik iliği nedir işlevleri nelerdir?
Bir insanın anne karnındaki hayatına başladığı andan itibaren vücut için gerekli olan kan yapımı 3 yerde başlar. Kan yapımının başladığı yerler, karaciğer dalak ve kemik iliğidir. Doğum gerçekleştikten sonraki birkaç ay içerisinde karaciğer ve dalaktaki kan yapımı azalarak durur. Bundan sonraki süreçte kan yapımı tamamen kemik iliğinin görevi haline gelir. Kişinin büyümesi ile ilerleyen yıllarda, kemik iliğinin miktarında azalmalar meydana gelir. Erişkin bir bireydeki kırmızı ilik, uzun kemiklerin uç kısımlarında, kalça kemiği, göğüs kemiği ve kafa kemikleri gibi yassı kemiklerin süngersi dokusu içinde yer alır. Bir insan vücudunda kırmızı kemik iliği %3-6 arası hacim ihtiva eder. Bir saniyelik zaman diliminde aşağı yukarı 2.
5 milyon alyuvar ve 50 bin civarında akyuvar, kemik iliğinden kana aktarılır.
Bir insan dünyaya geldiğinde, tüm kemik ilikleri kırımızı kemik iliğinden oluşur. Sarı ilik oranı zamanla artar. Yani bir insan vücudunda yaklaşık 2.6 kilogram kemik iliği bulunur. Herhangi bir kaza, yaralanma neticesinde kan kaybı ortaya çıkar ise vücut otomatik olarak tüm sarı ilikleri kırmızı kan iliğine dönüştürerek kan üretimini hızlandıracak bir yapıya sahiptir.
Kırmızı kemik iliğinin asıl görevi
Kan hücrelerini oluşturarak yaşamsal fonksiyonların devam ettirilmesidir. Yani alyuvar ve akyuvar trombositlerinin üretilmesi görevine sahiptir. Kırmızı kemik iliği genellikle, "myeloid" doku bakımından daha zengin olan genç kemiklerin içerisinde bulunmaktadır. Bundan dolayı yaşın ilerlemesi ile kırmızı kan iliklerinde azalma görülür. Yaşla birlikte kırmızı kan iliklerindeki azalmanın nedeni vücut hareketlerinin zamanla kısıtlanarak kan ihtiyacının da azalmış olmasıdır. İliklerin tamamın da sayısız kılcal damarlar bulunur.
Bir mikroskop ile detaylı olarak inceleme yapıldığında, ilikte çeşitli hücrelerin bulunduğu ve bunların ayırt edilebildiği gözlemlenir. Bunlardan biri olan "eritroblast" hücreleri, kırmızı kan hücrelerinin gelişmekte olan ön hücrelerinden oluşur. Bu hücreler çeşitli safhalardan geçerek ve son çekirdeklerini de kaybederek alyuvarlar haline dönüşürler. Çok çekirdekli dev hücreler olan "megakaryositler" kandaki trombositleri yapmakla görevlidirler. Miyeloblast ismi verilen hücreler ise kandaki akyuvarların ana hücreleridir.
Süngerimsi kemik dokusunda gözenekler ve düzenli boşluklar bulunmaktadır, bu boşluk ve gözenekler de ise kırmızı kemik iliği bulunur. Günümüz koşullarında kemik iliği nakli yapılarak kırmızı kemik iliği dokusu tekrar yerine koyulabilmektedir. Kemik içinde bulunan ilik dokusunun hastaya nakledilmesi işlemi ile yeniden işlerlik kazandırılabilmektedir.
19.01.2024 23:17:08
Kırmızı Kemik İliği ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
