Kemiklerin yapısı, %25 su ve %45 inorganik madensel tuzlar kalsiyum, karbonat, fosfat, magnezyum fosfat ile iz miktarda sodyum, %30 kadar da organik maddelerden oluşur ve esnekliğini sağlamlaştırılmıştır. Kemiklerin yapıları iki ana bölümden meydana gelmektedir. Bunlar sıkı kemik dokusu ile süngerimsi iskelet dokusu olarak ikiye bölünür.
1. Sıkı kemik dokusu
İskeletin meydana gelmesine sebep olur ve vücutta bulunan tüm kemiklerin dış tabakası ile uzun kemik gövdesini ve sıkı kemik yapısı sağlar. Bu doku birbirine geçmiş daireler şeklinde dizilmiş lamelli yapıdadır. Lamellerin orta kısmın da kan damarları ile sinirlerin geçiş yaptığı havers kanalı yer almaktadır. Havers kanalının içerisindeki kemik hücrelerine, kan arterlerinden oksijen ile yeygi iletimi yapılırken mütebaki maddelerde aynı alandan geri alınır.
Havers kanallarını birbirine birleştiren yan kanallara ise valkman kanalları adı verilmektedir. Bu kanalların orta kısmında havers kanalı, köşelerinde ise halkasal görünümünde kemik hücreleri yer almaktadır.
2. Süngerimsi kemik dokusu
Düzensiz kemik kovukları ile kırmızı kemik iliğinin merci aldığı ince kemik lamellerinden meydana gelir. Sıkı kemik yapısına oranla daha yumuşaktır. Bulunum yerleri uzun kemik başları ile diğer kemiklerin iç kısmıdır.
Kemiklerin fiziksel yapısı
3 ana kısımda bulunur
- Pars ossea
- Pars kartilaginea
- Periosteum
Makroskopik olarak kemiklerin yapısı
1.
Substantia compacta
- Dış kısımda bulunur ve kirli beyaz bir dokudur
- İnce havers kanalcıkları yer alır
- Havers kanalı yalnız compact doku da bulunmaktadır
- Havers kanallarında kılcal damarlar ve kapiller yer alır
- Walkman kanallar ile hawersler aralarında bir bağlantı söz konusudur
- Hawers kanalları yalnız kompact dokuda yer almaktadır
- Hücreler sert matrixteki lacunalarda meydana gelir
2. Substantia spongiosa
- İçerisini dolduran süngerimsi bir doku mevcuttur
- Trabeculalar mevcuttur ve cavist ile trabeculalar arasında cavum yer almaktadır
- Cavum medullar, spongiosa da bulunur
- Substantia spongiosa kemiğin bir diğer bölümlerine bakarak epiphsisde daha fazla görülür
- Epiphsisde compac eklem sebebiyle ince bir yapıdadır
- Cavistas içerisinde kemikiliği oluşumu bulunmaktadır
- Yeni doğanda – medulla osseun rubra (Kemik iliği kırmızı renkte olmaktadır)
- Yaşlılarda – medulla osseun flava (Kemik iliği sarı renkte olmaktadır)
Hormonların ve beslenmenin kemik yapısı üzerinde etkisi
Günlük yaşamda mümkün oldukça fosfor ve kalsiyum bakımından oldukça zengin menüler tercih edilmelidir. Ayrıca D, A, C vitaminleri eğer besin yollarından karşılanamıyorsa ek takviye olarak düşünülmelidir. D vitamini kemikler için oldukça önemli bir vitamindir. Calsiyumun kemik dokusuna çökmesi sağlanırken bir yandan da ultraviole ile kolsiferola karşı koruma gösterir.
Kemik gelişimlerinde gözlenebilen hastalıklar
Raşitizm, genelde çocuklara görülen bir rahatsızlıktır ve gelişimden kaynaklanan semptomlarda kendini belli eder. Özellikle D vitamini yoksunluğunda görülür.
Osteomalazi, raşitizmin tam karşılığı denilebilir. Erişkinlerde görülür ve D vitamini kullanılması gereken bir rahatsızlıktır.
Osteoporoz, yaşlanma aşamasında görülen bir rahatsızlıktır. Kemikler gün geçtikçe yıkıma uğrar ve dansitesi düşer.
