Kas
Kas hem vücudun hem de iç organların hareketini sağlayan dokulardır. İnsan vücudundaki kas grupları üç çeşittir. Bunlar çizgili kaslar, kalp kası ve düz kaslar olarak sınıflandırılmıştır. İnsanların istekleri dahilinde denetleyebileceği kas grubu çizgili kaslardır. Bunlara iskelet kası da denmektedir. Çizgili kaslar vücutta kolları, bacakları, boyun, bel, sırt gibi bölümleri hareket ettirmekte etkili olur.
Vücut geliştirme sporuyla uğraşan kişiler bu kasları kullanırlar. Düz kaslar olarak adlandırılan grup sindirim sistemiyle diğer bölümlerde bulunur. Kalp kası denilen grup kalbi oluşturur. Bunların miyokart hücrelerden meydana gelen özel bir yapısı vardır. Çizgili kas olmasına rağmen kalp kası istek dışı çalıştığı için ayrı bir grup oluşturur. Vücut ağırlığının önemli bir kısmını kas grupları oluşturur. İnsan vücudunda yaptığı işe göre şekli ve büyüklüğü farklı olan 600'den çok kas bulunmaktadır. Kas uyaranlara karşı tepki verme, kasılma, uyarıları iletme, esneme ve uzama yeteneklerine sahiptir.
Kasların vücuttaki görevleri nelerdir?
Kasların temel görevi güç oluşmasını ve içte veya dışta hareketi sağlamaktır. Kas hareketi genellikle bilinç dışı yani istek dışı meydana gelir. Fakat bu hareketlerin yaşamak için gerekli fonksiyonlar bakımından çok önemi vardır. Kalp kasının kalbin kasılmasını sağlayarak kan pompalaması buna verilebilecek en güzel örnektir. İstek dahilinde yapılan kas hareketleri ise genellikle vücudun hareketini sağlamak için kullanılır.
Vücudumuzda kaslar iskeletle birlikte destek vazifesi görür, aynı zamanda iskeletin hareket etmesini sağlar. Organizmanın şekil almasına, iskeletin dik durabilmesine kaslar yardımcı olur. Eklemlerle bağlı olan iskeletin kasılma ve gevşemeyle hareket etmesini kaslar sağlar. Bunun dışında kaslar omurgalılarda iç organların hareketini de sağlar. Sindirim sisteminde bulunan kasların kasılmasıyla yiyecekler sindirim borusunda ilerler. Bu kasların iç organların hareketini sağlamasına bir örnektir.
Kas fonksiyonları nelerdir?- Kaslar vücudun tamamının ve organların hareketini sağlar. Hareket ve duruş sağlayan iskeletin üstündeki kaslar kemiklere bağlı olur. Eklemlerin çevresindeki kaslar birbirine zıt şekilde hareket eder.
- Vücudumuzda madde taşınmasında görev alırlar
- İskelet kası denilen çizgili kaslar lenf akımına destek olur
- Düz kaslarda boşaltım, sindirim, üreme sistemlerinde hareketi sağlar.
- Kalp kası kan basıncının ayarlanmasını sağlayarak, kanın vücuda pompalanmasını sağlar.
- Isı üretiminde de kasların rolü vardır. İskelet kası hareketi sağladığında ısı da üretmektedir. Vücut ısısının ortalama %85 kadarı kas kontraksiyonu sonucunda oluşur.
- Kemikleri çevreleyen iskelet kasları hareketi sağlarken, vücudun şeklini de oluşturur.
Kas yapısı
Kas yapısı kas teli olarak tanımlanan ince kas liflerinden oluşmaktadır. Kas lifleri membranına sarkolemma, sitoplazmasına sarkoplazma adı verilir. Kas hücreleri daha fazla enerjiye ihtiyaç duyar. Bu yüzden sitoplazmadaki kasılmayı sağlayan oldukça fazla sayıda mitokondri vardır. Ortalama 200 miyozin molekülünden oluşan miyozin filamenti başı kasılmada önemli bir rol üstlenir. Kasların kemiklerle bağlantısı kirişlerle olur. Kiriş denilen yer kırmızı kasların ucundaki beyaz renkte, oldukça sağlam, kas ve kemiği bağlayan bölümdür.
Kas kasılması nasıl olur?
Kas kasılmasında magnezyum ve kalsiyum önemli bir rol oynar. Kas kasılmasının oluşumu miyozin moleküllerinin başındaki çapraz köprülerin aktin miyofilamentini çekmesiyle olur. Kas kasıldığında boyu kısalır ve bağlı olduğu kemiği çekerek kasılma eylemini gerçekleştirir. Kasılma için ATP enerji kaynağı olarak kullanılır. En çok enerji çapraz köprülerin aktin filamentlerini çekmesi sırasında kullanılır. Kas kasılması için gereken esas enerji kaynağı yiyeceklerden alınan yağ, karbonhidrat ile proteinlerin oksidadif yıkımı sonucunda elde edilmiş olan ATP'dir. Bunun yeniden oluşturulması için gereken enerji kaslarda depo edilen glikojenle sağlanır.
Kas kasılma türleri
İzometrik kasılma: bu tür kasılmada kas boyunda değişim olmaz.
Tetanik kasılma: Hızla tekrarlayan uyarılmalar neticesinde kasın gevşemeden devamlı kasılı halde olması durumudur. Kramp, spazm bu tür kasılmaya örnektir.
İzotenik kasılma: bu tür kas kasılması belirli bir yük karşısında oluşan ve kas boyunda kısalmaya neden olan kasılma türüdür.
19.01.2024 12:51:54
Kas ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
