Kas lifi, vücudun hareketlerini sağlayan, organların çoğunun çalışmasını sağlayan, kasılıp gevşeme özelliğine sahip olan kas hücrelerinin birleşmesinden oluşan ipliksi yapıya denir. Kas lifleri ise birleşerek kas demetlerini oluşturur. İskelet kası değişik kas liflerinin karışımından oluşur. Bu kas lifleri fiziksel ve biyokimyasal olarak farklı özelliklere sahiptir.
Kasları uyaran sinirlerin özelliklerine ve kasılma hızına bağlı iki tür kas lifi grubu bulunmaktadır. Bunlar yavaş ve hızlı üniteler olarak ayrılır. Vücuttaki kas liflerinin oranını ve ünitelerinin sayısı doğuştan gelen özelliklere göre bellidir. Bu yüzden ünitelerin birbirine dönüşme yeteneği yoktur. Bunun sebebi ünitelerin çalışmasını sağlayan sinir lifleri iletme hızının değişmeyecek olmasıdır. Fakat kas liflerinin içinde bulunan hızlı ya da yavaş çalışma özelliğine sahip olan lifler antrenmanlara uyum sağlayabilirler. Buradan kasların gücünün, dayanıklılığının ve büyüklüğünün antrenman ile belirlenebileceği anlaşılabilir.
Kas lifi gruplarının çeşitleri nelerdir?
Hızlı üniteler: bu türler kasılmaya gerilmeye ve gevşemeye daha hızlı ulaşırlar. Hızlı üniteler daha kalın sinirlerle uyarılmakta ve daha kalın kas liflerinden oluşmaktadır. İçeriklerinde kılcal damar az olduğundan, mikroskop altında daha beyaz görünürler. Bu yüzden bunlar beyaz kas lifleri olarak anılır. Bunlar yorgunluğa karşı dirençli ve çabuk yorulan türdedir. Bu üniteleri uyaran sinirler bunu yüksek hızda yapmaya uygundur.
Bunlar kısa süreli kasılmalardan, yüksek performanstan ve yoğun geçen antrenmandaki kasılmalardan sorumludur. Yani anaerobik metabolizmayı kullanırlar. Vücutta beyaz kas lifleri çalışmış olan kişiler kısa performanslarda başarı elde ederler. Ancak uzun süre süren çalışmalara dayanıklı olmazlar.
Yavaş üniteler: Bunlar yavaş kasılma özelliğine sahip olup, yorgunluğa karşı dayanıklı liflerden oluşur. Bu üniteleri uyaran sinirler elektrik akımını yavaş iletirler. İçerikleri fazla miktarda kılcal damara sahip olduğundan, mikroskop altında kırmızı renkte görünürler. Bunlarda kırmızı kas lifleri olarak anılır. Kan akımının yoğun olmasından dolayı, aerobik metabolizmayı kullanabilirler. Düşük yoğunlukta, uzun süre kasılma yeteneği olduklarından dolayı dayanıklılık gerektiren aktiviteleri yerine getirirler. Vücudunda bulunan kas liflerinde kırmızı kas lifleri zayıf olanlar, uzun aktivitelere dayanıklı olmazlar.
Kas lifleri ne işe yarar?
Vücudun yapısı ne kadar mükemmel olursa olsun, yürümek için bir kas sistemine ihtiyaç duyar. Kasların içeriğinde milyarca kas lifi bulunmaktadır. Vücutta ortalama olarak 6 milyar kas lifi vardır. Bunların sayesinde su içebilir, araç kullanabilir, konuşur, kalbimiz atar, nefes alırız, gözlerimizi hareket ettirebilir, boynumuzu çevirebiliriz. Kas lifleri bir araya gelerek kasları oluştururlar. Yürümeyi sağlamak için kaslar ve kemiklerin birbirine bağlanması özel bir yapı sayesinde olur. Bağın olduğundan sıkı olması halinde kaslar hareket edemez, gevşek olması halinde kaslar kemikten ayrılırdı. Yürüme sırasında vücutta yüze yakın kas çalışmaktadır. Bu kadar fazla sayıda kasın çalışmasına rağmen, harcanan enerji oldukça azdır. Kas liflerinin %25 verimle çalıştığı düşünüldüğünde, bunu anlatmak istersek bir otomobilin verimine eşdeğer olduğunu söyleyebiliriz. Yapılan eylem, iş ya da hareket sırasında kas lifleri sırayla devreye girmektedir. Yapılan çalışmalarda ağırlık çalışmasıysa, yapılan tekrar sayısı kas lifini etkiler. Az sayıda yapılan tekrar beyaz kas lifini arttırırken, çok sayıda yapılan tekrar kırmızı kas lifini arttırır. Bu sebeple ağırlık çalışmaları yapan bir kişi kas yapmak ve hacim kazanmak istiyorsa, beyaz lifleri arttıracak şekilde az sayıda tekrar yapmalıdır. Bunları yaparken kasların kondisyonunu arttırmak gerektiği unutulmamalıdır. Sürekli bu şekilde çalışmak vücutta kırmızı kas lifi oranını düşüreceğinden, uzun süreli aktivitelerde sorun yaşayacaklardır. Bu yüzden sağlıklı olarak yağ yüzdesi azaltılmalı, kas kütlesi arttırılmalıdır. Vücuttaki kas liflerinin oranı korunmalıdır. Beyaz ve kırmızı kas lifleri eşit oranda çalıştırılmalıdır.
