İskelet sistemi, hareket etmemizi sağlayan, vücuda dış etkilere karşı direnç ve dayanaklılık veren, kemiklerden oluşan bir yapıdır. Kemiklerin içinde bulunan ilikler sayesinde vücudun kan dolaşımının sağlıklı olması açısından görevleri olsa da iskelet sisteminin görevleri temel olarak şu şekilde sıralanabilir:
- Vücuda şekil vererek bugün bildiğimiz insan vücut yapısını oluşturur.
- Kas sistemiyle koordineli olarak vücudun hareket etmesini sağlar.
- İç organları korur ve vücutta tutunmaları için bir yüzey oluşturur.
İNSANDA İSKELET SİSTEMİ
İnsanda iskelet sistemi; vücutta öncelikli olarak yukarıda yazılan görevleri yerine getirir. Vücudumuzun yaptığı her hareketi, iç organlarımızın sorunsuz bir şekilde çalışmasını, dik durabilmemizi iskelet sistemimize borçluyuz. İskelet sistemini vücudun bölümlerine göre ve içerdiği kemik çeşitlerine göre ayrı ayrı kategorilere ayırarak inceleyebiliriz:
Vücudun Bölümlerine Göre İskelet Sistemi
Kafatası: Kafatası, iskelet sisteminin beynimizi kaplayan kısmıdır. Dış etkilere, darbelere karşı son derece dayanıklı kemiklerden oluşur. Bunun sebebi; beynin hayatın sürekliliği için en önemli organlardan olmasıdır. Kafatası hasar gören (Çatlak, kırık, vs.) bireylerde genelde beyinde kalıcı hasarların oluşması; iskelet sisteminin hayatta kalmamız için önemini kanıtlamaktadır.
Omurga: Omurga iskelet sisteminin; vücut fonksiyonlarını sağlıklı bir şekilde sürdürebilmemize yardımcı olan kısmıdır.
Boyun kısmından başlayarak sırt boyunca kuyruk sokumuna kadar uzanır. Yumru şeklindeki kemiklerin üst üste dizilmesiyle oluşmuştur. İçerisindeki omurilik sıvısıyla, kemiklerinin vücudun dik durmasında başrolde olmasıyla, iskelet sisteminin hareket, yeme, içme, vs. Yaşamsal faaliyetler açısından en önemli kısmıdır. Omuriliği hasar gören bireylerde konuşma, yürüme, vs. Fonksiyonlarda kalıcı hasarlar görülmektedir.
Göğüs Kafesi: Bir diğer adıyla kaburgalar olarak da adlandırılır. Akciğerleri ve kalbi dış etkilerden korur, tutunma yüzeyi sağlayarak sağlıklı bir şekilde çalışmalarını sağlar. Kaburga kırıkları kemiğin akciğer zarını zedelemesi veya akciğere saplanma ihtimalinden dolayı epey tehlikeli olabilmektedir.
Kol ve Bacak Kemikleri: İskelet sisteminin hareket edebilmek için belki de en çok kullandığımız kısımlarıdır. Ellerimizle yaptığımız her işte veya yürürken, koşarken, vs. Bacaklarımızı kullanmamız gereken işlerde kol ve bacak kemiklerimiz rol alır. Kol ve bacak kemiklerinden meydana gelen kırıklar pek ölümcül değildir, fakat kırığın nerede olduğuna ve derecesine bağlı olarak kolda veya bacakta sonrasında bir zayıflık yaratabilir.
Kemik Çeşitlerine Göre İskelet Sistemi
Uzun Kemikler: Kol ve bacak kemikleri uzun kemiklerdir. Yapısı itibariyle hareket uygun dirençlidirler.
Kısa Kemikler: El, ayak kemikleri, parmak kemikleri ve omurilik kemikleri kısa kemiktir. Hareket kabiliyeti uzun kemiklere göre daha fazladır.
Yassı Kemikler: Hareket kabiliyeti neredeyse hiç olmayan, birbirine sıkıca kenetlenmiş son derece dayanıklı kemiklerdir. Kafatası, leğen kemikleri yassı kemiklere örnek verilebilir.
DİĞER CANLILARDA İSKELET SİSTEMİ
Diğer canlılarda vücuttaki gerekliliğine göre farklı iskelet sistemleri bulunsa da kemiklerin çeşitleri ve görevleri genelde aynıdır. Memeli hayvanlardaki iskelet sisteminin kısımları ve kemik çeşitleri insan iskelet sistemi için ayrılan kategorilerle hemen hemen birdir.
